Đồng hồ đeo tay hoạt động như thế nào? Đồng hồ cơ và Quartz
Bạn có bao giờ tự hỏi chiếc đồng hồ đeo tay yêu thích của mình hoạt động như thế nào không? Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc đó, cùng tìm hiểu về “Cách thức hoạt động của đồng hồ đeo tay”.
Hiểu biết về cơ chế hoạt động của đồng hồ là điều cần thiết, bất kể bạn là người sưu tầm đồng hồ đắt tiền hay đang tìm kiếm một chiếc đồng hồ đeo hàng ngày hợp túi tiền.
Đúng là nhiều người sở hữu bộ sưu tập đồng hồ ấn tượng nhưng lại không biết chúng hoạt động ra sao. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn tất cả những điều cần biết về cách thức hoạt động của đồng hồ đeo tay.
Trước tiên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu một số thuật ngữ chuyên ngành về đồng hồ.
➤➤➤ Lương Gia: Địa chỉ uy tín và đáng tin cậy để bán lại đồng hồ với giá cao và cạnh tranh
Giải mã thuật ngữ đồng hồ: Nền tảng để hiểu cách hoạt động
Hiểu về các thuật ngữ đồng hồ là bước đầu tiên để giải đáp thắc mắc “Đồng hồ đeo tay hoạt động như thế nào?”. Thuật ngữ chuyên ngành có thể phức tạp, nhưng nắm được những từ khóa cơ bản sẽ giúp bạn dễ dàng hình dung cách vận hành của những cỗ máy thời gian tinh xảo này.
Bằng việc khám phá thế giới thuật ngữ đồng hồ, bạn không chỉ nâng cao kiến thức về hoạt động bên trong của chúng mà còn gia tăng sự trân quý đối với vẻ đẹp của đồng hồ cơ (hoặc đồng hồ thạch anh).
Bộ máy cơ: Trái tim của đồng hồ cơ và tự động
Bộ máy cơ (Mechanical Movement) là thuật ngữ chung cho cả đồng hồ lên dây cót tay và tự động. Đồng hồ lên dây cót tay cần được lên dây thường xuyên bằng tay để duy trì hoạt động. Đồng hồ tự động không cần thao tác này, rất phù hợp cho những người lo lắng về việc lên dây cót quá căng.
Đồng hồ tự động có thể duy trì độ chính xác cao nếu bạn đeo chúng thường xuyên. Năng lượng của đồng hồ tự động đến từ chuyển động của cổ tay. Cả hai loại đồng hồ này đều có dự trữ năng lượng [power reserve], giúp đồng hồ hoạt động ngay cả khi bạn không đeo trong một thời gian nhất định.
Bộ máy Quartz: Đơn giản và chính xác
Bộ máy Quartz (Quartz Movement) hoạt động nhờ pin và tinh thể thạch anh (quartz crystal) được cắt thành hình dạng giống như một âm thoa (tuning fork). Đặc tính của tinh thể thạch anh là dao động ở tần số cao, chính sự dao động này tạo ra dòng điện điều khiển kim đồng hồ quay quanh mặt đồng hồ.
Bộ máy đồng hồ: Lõi của sự vận hành
Trong thế giới đồng hồ, “Bộ máy” (hoặc caliber) là thuật ngữ chỉ chính cơ chế hoạt động bên trong đồng hồ, là nơi diễn ra toàn bộ quá trình để tạo ra chuyển động kim đồng hồ.
Giấy chứng nhận COSC: Đảm bảo độ chính xác cao
“COSC” là viết tắt của “Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres” (Viện Kiểm định Chronometer Thụy Sĩ). Đồng hồ được cấp chứng nhận COSC là những cỗ máy thời gian có bộ máy đạt độ chính xác cao, đã trải qua các bài kiểm tra khắt khe của tổ chức này.
Tóm lại, chứng nhận COSC là một sự đảm bảo độc lập về độ chính xác của đồng hồ đeo tay cơ học.
Lò xo chính: Nguồn năng lượng của đồng hồ cơ
Lò xo chính (The Mainspring) là một cuộn dây kim loại đàn hồi được đặt bên trong hộp cót (barrel) của đồng hồ cơ. Việc lên dây cót (bằng tay hoặc tự động) sẽ nén lò xo chính, tạo ra năng lượng. Khi được giải phóng, lò xo chính sẽ giải phóng năng lượng này để duy trì hoạt động của đồng hồ.
Thời lượng hoạt động của đồng hồ sau khi được lên dây đầy phụ thuộc vào sức chứa năng lượng của lò xo chính, được gọi là dự trữ năng lượng (power reserve).
Bộ truyền động: Điều phối năng lượng
Bộ truyền động (The Going Train) là một hệ thống các bánh răng thu nhỏ có nhiệm vụ truyền tải năng lượng từ lò xo chính (mainspring) đến bộ thoát (escapement). Tại đây, năng lượng được điều tiết thành các nhịp chính xác, sau đó được truyền tới các bánh răng độc lập để kim đồng hồ hoạt động và hiển thị giờ trên mặt đồng hồ.
Bộ thoát: Điều tiết hoạt động của đồng hồ
Bộ thoát (The Escapement) đóng vai trò điều tiết năng lượng từ lò xo chính, ngăn ngừa việc nó giải phóng toàn bộ năng lượng một cách tức thời. Hai bộ phận chính của bộ thoát là bánh thoát (escape wheel) và càng chỉnh (pallet fork). Chúng phối hợp nhịp nhàng để kiểm soát tốc độ nhả năng lượng, đảm bảo đồng hồ hoạt động với độ chính xác cao.
Bánh xe cân bằng: Trái tim nhịp nhàng của đồng hồ cơ
Bánh xe cân bằng (balance wheel) là một bánh xe hình tròn có tích hợp dây cót (hairspring) đặt bên trong. Nó hoạt động dựa trên quán tính, dao động qua lại để điều hòa nhịp nhàng quá trình giải phóng năng lượng từ lò xo chính. Nhờ vậy, duy trì hoạt động ổn định và chính xác của đồng hồ.
Dây cót: Bộ điều chỉnh nhịp nhàng và tinh vi
Dây cót/dây tóc (hairspring) là một sợi dây kim loại mảnh, xoắn ốc, nằm bên trong bộ dao động của đồng hồ cơ. Dây cót có tác dụng tạo ra lực mô-men xoắn, giúp bánh xe cân bằng (balance wheel) luôn quay trở lại vị trí trung tâm sau mỗi dao động. Nhờ vậy, dây cót phối hợp nhịp nhàng với bánh xe cân bằng để điều tiết chính xác tốc độ nhả năng lượng từ lò xo chính, đảm bảo đồng hồ hoạt động ổn định và hiển thị thời gian một cách chính xác.
Phân biệt đồng hồ cơ và đồng hồ Quartz
Đồng hồ đeo tay là phụ kiện thời trang được yêu thích, nhưng bạn có bao giờ tự hỏi bên trong chiếc đồng hồ ấy hoạt động ra sao? Sự thật là có nhiều loại đồng hồ khác nhau, và cách thức hoạt động của chúng cũng không giống nhau.
Phân biệt giữa đồng hồ cơ khí và đồng hồ thạch anh:
Bước đầu tiên để khám phá thế giới bên trong đồng hồ là xác định loại đồng hồ bạn đang sở hữu. Hãy lưu ý những đặc điểm sau:
- Đồng hồ lên dây cót tay (Manual winding): Nếu bạn cần lên dây cót bằng tay mỗi ngày để duy trì hoạt động, thì đây là đồng hồ lên dây cót tay.
- Đồng hồ tự động (Automatic): Loại đồng hồ này có cách hoạt động khá giống với đồng hồ lên dây cót tay, nhưng thay vì lên dây thủ công, chúng tự lên dây nhờ chuyển động của cổ tay người đeo.
- Đồng hồ thạch anh (Quartz): Loại đồng hồ này hoạt động nhờ pin và tinh thể thạch anh, có độ chính xác cao và dễ dàng sử dụng. Ngoài ra, còn có các loại đồng hồ năng lượng mặt trời, sử dụng pin sạc bằng năng lượng mặt trời.
Trong những phần tiếp theo, chúng ta sẽ đi sâu tìm hiểu chi tiết về cách thức hoạt động của từng loại đồng hồ này.
Đồng hồ cơ hoạt động như thế nào?
Đồng hồ cơ luôn hấp dẫn những người đam mê bởi sự kết hợp tinh xảo giữa nghệ thuật chế tác đồng hồ và những linh kiện chuyển động phức tạp. Nhiều mẫu đồng hồ cao cấp còn sở hữu mặt đáy bằng sapphire trong suốt, cho phép người đeo chiêm ngưỡng vẻ đẹp của bộ máy bên trong.
Nếu bạn tò mò về cách thức hoạt động của đồng hồ cơ, thì đừng ngại ngần tìm hiểu. Mặc dù thuật ngữ chuyên ngành có vẻ phức tạp, nhưng cơ chế hoạt động của đồng hồ cơ có thể được giải thích một cách đơn giản.
➤➤➤ So Sánh Đồng Hồ Tự Động và Đồng Hồ Lên Dây Cót Tay
Đồng hồ lên dây cót tay hoạt động như thế nào?
Đồng hồ lên dây cót tay hoạt động dựa trên việc lên dây cót (mainspring) bằng cách xoay núm vặn (crown) ở bên hông đồng hồ. Lò xo chính được đặt bên trong hộp cót (barrel), khi được lên dây sẽ tích trữ năng lượng.
Năng lượng được giải phóng từ từ thông qua bộ truyền động (going train), bao gồm một loạt các bánh răng ăn khớp với nhau. Bộ thoát (escapement) là “trái tim” điều khiển nhịp nhàng quá trình giải phóng năng lượng này.
Bộ thoát bao gồm bánh thoát (escape wheel) và càng chỉnh (pallet fork) phối hợp nhịp nhàng:
- Bánh thoát xoay theo từng bước, tương tác với càng chỉnh hình lưỡi dao có tác dụng phát lực.
- Càng chỉnh dao động qua lại nhờ vào một dây tóc (hairspring) được gắn với bánh xe cân bằng (balance wheel). Lò
- xo tóc có tác dụng điều hòa dao động của bánh xe cân bằng, đảm bảo bánh xe quay với tốc độ ổn định.
Bánh xe cân bằng chính là bộ phận bạn thường thấy dao động qua lại bên trong đồng hồ. Nhờ sự phối hợp của các chi tiết này, năng lượng được giải phóng từ từ, điều tiết nhịp nhàng để kim đồng hồ hoạt động chính xác.
Đồng hồ tự động hoạt động như thế nào?
Đồng hồ tự động hoạt động nhờ một khối xoay có tên là “rotor”. Rotor tự do quay theo các chuyển động của cổ tay bạn, có thể theo một hướng (unidirectional) hoặc cả hai hướng (bidirectional).
Ưu điểm của bộ lên dây tự động hai hướng:
- Tận dụng năng lượng từ mọi chuyển động của cổ tay, tránh lãng phí năng lượng như bộ lên dây một hướng.
Trong quá trình xoay, rotor sẽ tự động lên dây cót (mainspring), thay thế thao tác lên dây cót thủ công bằng núm vặn. Các bộ phận còn lại của đồng hồ tự động hoạt động tương tự như đồng hồ lên dây cót tay.
➤➤➤ Đồng hồ tự động hoạt động thế nào? Hướng dẫn cho người mới
Đồng hồ Quartz hoạt động như thế nào?
Đồng hồ thạch anh là loại đồng hồ có độ chính xác cao và giá thành hợp lý. Sự xuất hiện của đồng hồ thạch anh đã ảnh hưởng đáng kể đến ngành đồng hồ cơ truyền thống.
Bộ máy thạch anh hoạt động dựa trên năng lượng từ pin và tinh thể thạch anh (quartz crystal). Pin sẽ cung cấp năng lượng cho vi mạch (microchip), kích thích tinh thể thạch anh dao động với tần số cực kỳ chính xác – 32.768 lần mỗi giây.
Dao động của tinh thể thạch anh được chuyển thành các xung điện bởi một vi mạch khác. Những xung điện này sau đó điều khiển một motor bước (stepping motor), từ đó dẫn động các bánh răng siêu nhỏ, làm cho kim đồng hồ quay trên mặt số.
Ưu điểm của đồng hồ thạch anh là không cần bảo dưỡng hay lên dây thường xuyên, chỉ cần thay pin định kỳ vài năm một lần.
Có thể nói, đồng hồ thạch anh hoạt động dựa trên hiện tượng áp điện (piezoelectricity) của tinh thể thạch anh – rung khi có dòng điện đi qua và ngược lại.
Mặc dù đồng hồ cơ mang lại sự say mê cho những người yêu thích vẻ đẹp của chuyển động phức tạp, nhưng đồng hồ thạch anh lại chiếm ưu thế nhờ tính đơn giản, chính xác và giá cả phải chăng.
Kết luận: Hơn cả đo thời gian
Hiểu được cách vận hành của đồng hồ, đặc biệt là đồng hồ cơ cao cấp, không chỉ giúp bạn trân trọng vẻ đẹp bên ngoài mà còn khám phá sự tinh xảo bên trong.
Bây giờ, bạn đã có thể tự tin trả lời câu hỏi “Đồng hồ hoạt động như thế nào?” và chia sẻ kiến thức này với những người đam mê đồng hồ khác.
Mỗi lần ngắm nhìn chiếc đồng hồ trên tay, hãy dành vài giây để cảm nhận những chuyển động phức tạp bên dưới mặt số. Đó là một phần thú vị trong thế giới sưu tầm đồng hồ.
➤➤➤ Biểu tượng vương miện Rolex: Hành trình thay đổi qua thời gian
