Mục đích của bài viets này là để chỉ cho bạn những điều bạn cần biết để đưa ra quyết định tốt khi mua đồng hồ và những gì cần tìm để có được một chiếc đồng hồ tốt. Bài viết bắt đầu rất chung chung trước khi chuyển sang các khái niệm và thuật ngữ đồng hồ nâng cao hơn.

Các bộ phận cơ bản của đồng hồ

A. Crown: Đây là núm được sử dụng để cài đặt thời gian và lên dây cót cho đồng hồ. Nó thường nằm ở vị trí 3 giờ trên một chiếc đồng hồ bình thường. Nhưng trên đồng hồ Vortic nó nằm ở vị trí 12 giờ, bởi nó được trang bị bộ máy của đồng hồ bỏ túi.

B. Lugs: Là vấu có nhiều hình dạng và kích cỡ khác nhau, đây là bộ phận được sử dụng để gắn dây đeo vào vỏ của đồng hồ.

C. Case: Vỏ được sử dụng để chứa bộ máy đồng hồ và hầu như luôn được làm từ kim loại.

D. Dial: Mặt số đồng hồ, đây là bộ phận mà chúng ta có thể nhìn thấy từ mặt trước của đồng hồ, thường có các chữ số hoặc điểm đánh dấu giờ cùng với các kim giờ, phút, giây được hiển thị.

E. Crystal: Là mặt kính nằm ở trên cùng, giúp bảo vệ mặt số đồng hồ hoặc nằm ở mặt sau, cho phép chúng ta nhìn thấy bộ máy và hoạt động của nó bên trong vỏ. Hầu hết mặt kính đồng hồ được làm từ thủy tinh hoặc Sapphire.

F. Hands: Được gọi là kim, chức năng của nó cho phép người sử dụng biết được thời gian. Kim đồng hồ có nhiều hình dạng, kích cỡ và vật liệu khác nhau.

G. Sub-Seconds Dial/Small Seconds Dial/Subs Dial: Nhiều đồng hồ cơ có mặt phụ nhỏ cho kim giây hoặc chức năng mà chiếc đồng hồ đó có như chức năng bấm giờ. Đây được gọi là mặt số phụ “sub-seconds” hoặc là “small seconds”. Các mặt phụ này có thể được đặt ở bất cứ đâu trên mặt số chính.

H. Strap/Bracelet: Dây đồng hồ được làm từ nhiều vật liệu khác nhau như vải, da, cao su và kim loại. Dây đeo là bộ phận gắn vào Lugs để liên kết với vỏ của đồng hồ, giúp đồng hồ cố định trên cổ tay của người dùng.

I. Movement: Đây là bộ máy cung cấp năng để đồng hồ hoạt động và Đây là cơ chế cung cấp năng lượng cho đồng hồ và điều tiết thời gian.

Đồng hồ cơ và đồng hồ Quartz

Có lẽ lỗ hổng kiến ​​thức phổ biến nhất trong thế giới đồng hồ là sự khác biệt giữa đồng hồ cơ (Mechanical) và đồng hồ thạch anh (Quartz). Các thuật ngữ cơ học và thạch anh dùng để chỉ bộ máy bên trong của đồng hồ (bộ máy cung cấp năng lượng cho đồng hồ và điều tiết thời gian).

Sự khác biệt lớn nhất giữa đồng hồ cơ và thạch anh là việc sử dụng pin. Đồng hồ thạch anh được cung cấp năng lượng bởi pin và đồng hồ cơ được cung cấp năng lượng bởi bánh răng và lò xo. Bạn sẽ nhận thấy rằng kim giây trên đồng hồ cơ có chuyển động gần như liên tục trong khi kim giây của đồng hồ thạch anh nhảy một lần mỗi giây.

Đồng hồ cao cấp nhất trên thế giới là đồng hồ cơ, và đồng hồ cơ thường có giá trị hơn đồng hồ thạch anh. Tuy nhiên, có nhiều phân khúc chất lượng trong thế giới đồng hồ cơ cũng như đồng hồ thạch anh. Điều này có nghĩa là có những chiếc đồng hồ thạch anh đắt tiền và đồng hồ cơ giá rẻ.

Đồng hồ Quartz

Đồng hồ Quartz là chiếc đồng hồ được vận hành bởi một bộ máy điều tiết thời gian thông qua việc sử dụng một khoáng chất được tạo ra từ thạch anh. Đồng hồ thạch anh vẫn có bánh răng để quay làm cho các kim giờ, phút và kim giây hoạt động (trừ đồng hồ điện tử). Tuy nhiên, bánh răng trong đồng hồ thạch anh được quay bằng động cơ bước điện (động cơ có thể hoạt động theo tần số quy định) được cung cấp bởi một pin.

Khoáng vật thạch anh có đặc tính là áp điện. Điều này có nghĩa là khi bất kỳ loại ứng dụng cơ học nào được đưa vào cấu trúc của vật liệu, nó sẽ tạo ra một xung điện. Điều ngược lại cũng đúng, có nghĩa là vật liệu rung động khi được sạc bằng điện.

Khái niệm cơ bản đằng sau một bộ máy đồng hồ thạch anh là tương đối đơn giản. Một mạch nhỏ và vi mạch sử dụng pin để sạc tinh thể thạch anh hình nĩa, khiến nó rung hoặc dao động. Bộ vi mạch được hiệu chỉnh để đo độ rung này điều chỉnh tín hiệu điện dao động chính xác mỗi giây một lần (32.768 dao động / giây). Xung điện này cho động cơ hoạt động để giúp cho kim giây di chuyển.

Thạch anh là một khoáng chất cực kỳ phong phú và việc sản xuất hàng loạt bộ máy thạch anh cơ bản là khá dễ dàng. Do đó, đồng hồ thạch anh có thể được sản xuất với chi phí rất thấp trong khi vẫn duy trì mức độ chính xác cao. Thật thú vị, một chiếc đồng hồ thạch anh chất lượng có khả năng giữ thời gian tốt hơn so với đồng hồ cơ cao cấp nhất.

Đồng hồ cơ

Một chiếc đồng hồ cơ được cung cấp bởi bánh răng và lò xo. Nó sử dụng chuyển động hiệu chỉnh để điều chỉnh thời gian. Nguyên tắc cơ bản đằng sau một chiếc đồng hồ cơ như sau; người dùng xoay vương miện của đồng hồ để quấn lò xo (được gọi là dây cót “mainspring”), và dây cót này sẽ đặt lực lên bánh răng đầu tiên trong một hệ thống bánh răng. Tương tự như một bộ truyền, hệ thống bánh răng này sử dụng đòn bẩy để giảm lực đáng kể và áp dụng một lượng nhỏ áp lực cho một cơ chế gọi là bộ thoát (escapement). Bộ thoát này thực hiện chính xác đúng với tên gọi của nó; nó cho phép năng lượng được lưu trữ trong dây cót thoát ra rất chậm và nó điều chỉnh việc giải phóng năng lượng để xoay kim đồng hồ ở tốc độ chính xác để điều tiết thời gian.

Nếu đồng hồ thạch anh hoạt động tương tự như đồng hồ cơ, thì tại sao đồng hồ cơ lại đắt hơn?

Đồng hồ cơ là loại đồng hồ nhất được sử dụng để theo dõi thời gian, trước khi đồng hồ thạch anh được phát minh. Đồng hồ cơ được sản xuất dựa trên những công nghệ tiên tiến nhất của ngành chế tạo đồng hồ thời bấy giờ và đồng hồ bỏ túi cơ học được sử dụng nhiều vào cuối những năm 1800 và đầu những năm 1900. Do đó, nhiều đồng hồ cơ đã giữ giá trị của chúng thông qua các yếu tố lịch sử và di sản thuần túy.

Những lợi ích của đồng hồ cơ là chúng không dùng pin và chúng không dùng một lần. Đồng hồ cơ chất lượng được sản xuất để tồn tại mãi mãi nếu được chăm sóc và bảo trì đúng cách.

Có rất nhiều tiêu chuẩn đánh giá chất lượng, trang trí và chức năng để phân biệt một số đồng hồ với các đồng hồ khác, truyền thống và thương hiệu của các công ty chịu trách nhiệm xây dựng những chiếc đồng hồ đó. Mức độ chính xác, kỹ thuật và chi tiết để bắt đầu chế tạo một số đồng hồ cơ phức tạp nhất thế giới là vô cùng khó hiểu.

Đồng hồ cơ có một giá trị thực sự trong thế giới hiện đại, tuy nhiên, đó là sự khéo léo và lịch sử mà nó được tạo ra. Loài người đã bị làm cho xiêu lòng bởi sự thanh lịch và độ chính xác trong hàng trăm năm, và đồng hồ cơ đại diện cho hình ảnh thu nhỏ của vẻ đẹp trong chức năng. Sự lãng mạn liên quan đến đồng hồ cơ chất lượng được nhiều người quan tâm hơn theo thời gian, ngay cả khi vai trò của đồng hồ trong cuộc sống của chúng ta phát triển thành một thứ gì đó giá trị hơn so với việc chỉ để theo dõi thời gian.

Đồng hồ Automatic với đồng hồ Manual Wind

Các thuật ngữ “manual wind” và “automatic” đề cập đến cơ chế lên dây cót của đồng hồ. Đồng hồ thạch anh chạy liên tục khi có pin bên trong. Chỉ có đồng hồ cơ có sự phân khác biệt là lên dây cót thủ công hoặc từ động lên dây cót.

Một chiếc đồng hồ Manual Wind cần phải được lên dây cót mỗi khi đồng hồ ngừng chạy. Vặn núm vặn (vương miện) là cách duy nhất để lên dây cót cho một chiếc đồng hồ Manual Wind, và bạn sẽ thấy có sự khác biệt khi dây cót được quấn hoàn hoàn toàn. Đồng hồ lên dây cót thủ công có thể bị hỏng nếu bạn lên dây quá tay, khi đó dây cót có thể bị đứt.

Một chiếc đồng hồ Automatic có một cánh quạt (Rotor) có trọng lượng, tự động lên dây cót cho đồng hồ bằng chuyển động cổ tay của người đeo. Điều này rất quan trọng vì khi rotor quay, nó sẽ quấn dây cót vào thùng cót. Về mặt lý thuyết, nếu bạn đeo đồng hồ tự động hàng ngày thì bạn sẽ không bao giờ phải lên dây cót cho nó. Đồng hồ tự động cũng có thể được lên dây cót bằng cách xoay vương miện (giống như đồng hồ lên dây cót thủ công). Nhờ vào hệ thống ly hợp trượt (slipping spring) ở cuối của dây cót, Khi dây cót được quấn khoảng 80%, bộ ly hợp trượt sẽ được kích hoạt, Trống Cót sẽ như được tách biệt khỏi các tác động do Bánh Đà tạo ra. Nên khi bạn đeo thường xuyên hoặc lên dây cót bằng tay cũng sẽ không làm hỏng dây cót của đồng hồ.

Các biến chứng của đồng hồ

Biến chứng đồng hồ là chức năng được thêm vào, ngoài việc theo dõi thời gian. Dưới đây là hình ảnh và mô tả các biến chứng phổ biến thường thấy trên đồng hồ.

Day/Date: Biến chứng ngày thị ngày trong tuần, ngày theo lịch và đôi khi là tháng. Cơ chế ngày đơn giản có độ dài tháng tiêu chuẩn là 31 ngày và cần được thiết lập lại mỗi tháng. Các biến chứng ngày nâng cao cần tính đến các tháng ngắn và dài, và có thể chính xác trong một năm khi chạy liên tục (được gọi là đồng hồ lịch hàng năm – Annual calendar). Các biến chứng ngày cực kỳ tiên tiến thậm chí còn tính đến năm nhuận và sẽ hiển thị một ngày chính xác trong nhiều năm (được gọi là đồng hồ lịch vạn niên – perpetual calendar) .

Tourbillon: Phát âm là “Tour-Be-Yon”, một tourbillon không nhất thiết là một sự phức tạp vì chức năng của nó là cải thiện độ chính xác của đồng hồ. Tuy nhiên, tourbillon vẫn là một trong những cơ chế phức tạp nhất trong thế giới chế tạo đồng hồ. Tourbillon làm giảm tác động tiêu cực của trọng lực lên đồng hồ cơ, bằng cách đặt bánh xe cân bằng (bộ phận chuyển động nhanh nhất của đồng hồ cơ) ở nhiều vị trí, ngay cả khi đồng hồ đứng yên. Cơ chế này chống lại các tác động bất lợi mà trọng lực sinh ra khi đồng hồ ở một vị trí nhất định, giúp đồng hồ chạy chính xác hơn. Một tourbillon cơ bản quay trên một trục trong khi các biến chứng tourbillon hai trục và ba trục, thường được đặt trong danh mục các biến chứng phức tạp, xoay bánh xe cân bằng trên hai và ba trục.

Chronograph: Ở dạng cơ bản nhất, đồng hồ bấm giờ là đồng hồ dùng để theo dõi thời gian trôi qua. Một chiếc đồng hồ bấm giờ thường có một kim hoặc kim để ghi lại những giây trôi qua và một mặt số phụ khác để ghi lại những phút đã trôi qua. Đồng hồ bấm giờ hiện đại có hai nút bâm nằm ở hai bên của vương miện; một nút để bắt đầu và dừng đồng hồ bấm giờ và một nút để đặt lại. Đồng hồ bấm giờ tiên tiến hơn có các biến thể về cách điều khiển các nút bấm. Tuy nhiên, đồng hồ bấm giờ gốc có một nút bấm đơn giản để bắt đầu, dừng, sau đó đặt lại cơ chế theo thứ tự.

Power Reserve Indicator: Đồng hồ có chức năng chỉ báo dự trữ năng lượng có một mặt số phụ cho biết thời gian còn lại của cót hoặc thời gian đồng hồ có thể hoạt động. Một số đồng hồ bỏ túi cao cấp nhất có chỉ báo dự trữ năng lượng thường được gọi là chỉ báo lên xuống.

Chronometer: Đồng hồ Chronometer là một chiếc đồng hồ cực kỳ chính xác đã vượt qua một quy trình kiểm tra về độ chính xác theo quy định. Đồng hồ Thụy Sĩ phải có được chứng nhận COSC (Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres) để có được sự phân biệt đồng hồ Chronometer và đồng hồ thường. COSC là một viện thử nghiệm quan sát đồng hồ trong nhiều ngày theo nhiều hướng và nhiệt độ khác nhau. Nếu một chiếc đồng hồ cơ không có được độ sai lệch từ -4 đến +6 giây mỗi ngày thì nó sẽ thất bại. Đồng hồ Marine Chronometer là một loại đồng hồ Chronometer cụ thể cực kỳ chính xác được treo trong hộp quay. Đồng hồ Marine Chronometer thường được sử dụng trên tàu để giúp xác định vị trí.

GMT: Tên này bắt nguồn từ thuật ngữ Giờ chuẩn Greenwich. Greenwich Mean Time được thành lập vào những năm 1880, thường gọi tắt là GMT nghĩa là “Giờ Trung bình tại Greenwich”) là giờ Mặt Trời tại Đài thiên văn Hoàng Gia Greenwich tại Greenwich gần Luân Đôn, Anh. Nơi đây được quy ước nằm trên kinh tuyến số 0. Chức năng xem GMT cho phép người dùng theo dõi hai múi giờ cùng một lúc. Thông thường, đồng hồ GMT có giờ, phút và kim giây cũng như “kim GMT” hoàn thành một chu kỳ đầy đủ trong 24 giờ thay vì 12 giờ như bình thường. Kim GMT chỉ vào một mặt số 24 giờ riêng biệt và có thể được đặt thành múi giờ khác với các kim số thông thường. Đồng hồ GMT trước đây chỉ đơn giản là giúp kim GMT quay với tốc độ bằng một nửa tốc độ của kim giờ và khung Bezel với các điểm đánh dấu 24 giờ trên đó được sử dụng để đặt múi giờ thứ hai. Đồng hồ GMT hiện đại, tiên tiến hơn cho phép điều chỉnh độc lập thời gian địa phương và giờ GMT. Bezel hai tông màu trên đồng hồ thể hiện ngày và đêm cho giờ GMT.

Moon Phase: Đồng hồ lịch thuần trăng theo dõi chu kỳ mặt trăng bằng cách sử dụng mặt số và đĩa xoay. Mỗi ngày đĩa Mặt Trăng sẽ xoay từng chút một, hình ảnh Mặt Trăng sẽ tuần hoàn từ mất hẳn cho đến tròn và từ tròn cho đến mất hẳn, mất khoảng 29,5 ngày. Mặt số mặt trăng trong cơ chế Moon Phase cơ bản, được quay bằng một bánh răng với 59 răng được quay một notch cứ sau 12 giờ. Về mặt kỹ thuật, chu kỳ mặt trăng mất 29,53 ngày, do đó, một bánh răng với 59 răng tiêu chuẩn cũng có phần hạn chế về độ chính xác của chúng. Chức năng Moon Phase càng tiên tiến thì càng chính xác trong nhiều năm mà không cần phải thay đổi thủ công.

Repeater: Repeater là một chức năng phức tạp trong một chiếc đồng hồ cơ hoặc đồng hồ treo tường. Chức năng này sẽ điểm chuông để thể hiện giờ, thường sẽ có thêm báo phút mỗi khi nhấn nút. Có nhiều loại Repeater, từ bộ Repeater đơn giản chỉ điểm giờ, đến Minute Repeater sẽ thể hiện thời gian đến phút. Chúng sẽ thể hiện các âm riêng biệt để báo giờ, 1/4 giờ và phút. Chúng có nguồn gốc trước khi các dụng cụ chiếu sáng nhân tạo được sử dụng rộng rãi. Chức năng này sẽ cho phép xác định được thời gian trong bóng tối, và cũng được sử dụng dành cho người khiếm thị. Vào thời điểm hiện tại chức năng này chủ yếu được đánh giá là mới lạ đắt tiền bởi những người đam mê đồng hồ đeo tay và treo tường. Repeater không nên nhầm lẫn với đồng hồ treo tường hoặc đeo tay báo giờ. Những mẫu đồng hồ báo giờ không đáp ứng theo nhu cầu, mà chỉ đơn thuần trong khoảng thời gian thường xuyên.

Các bộ phận bên trong bộ máy đồng hồ

Bộ máy đồng hồ cơ có nhiều hình dạng và kích cỡ, nhưng nguyên tắc hoạt động cơ bản đã không thay đổi trong hơn 100 năm qua. Mỗi chiếc đồng hồ cơ đều có một lò xo (mainspring), một bộ truyền bánh răng và một bộ thoát. Dưới đây, chúng tôi sẽ đề cập đến các bộ phận cốt lõi của một bộ máy đồng hồ lên dây cót thủ công.

A. Balance Wheel: Bánh xe cân bằng đúng như tên gọi của nó, có thiết kế giống một cái bánh xe và có nhiệm vụ dao động qua lại để giữ nhịp cho bộ máy đồng hồ. Nếu không có bánh xe cân bằng giữ nhịp, bộ máy đồng hồ cơ học sẽ không thể nào hoạt động chính xác được.

Bánh xe cân bằng sẽ không xoay theo vòng tròn, mà thực chất di chuyển qua lại. Hoạt động di chuyển qua lại này được thực hiện nhờ một sợi dây tóc (thực chất là một lò xo siêu mảnh). Dây tóc và bánh xe cân bằng chính là hai bộ phận khó chế tác nhất, yêu cầu độ chính xác cao nhất trong bộ máy đồng hồ.

B. Pallet Fork: Con ngựa, có hình dáng giống chữ Y có thể xoay qua lại để kết nối với bánh xe cân bằng với bánh răng, giúp truyền lực từ bánh xe gai tới bộ dao động. Pallet fork tác động vào Roller qua một jewel gọi là “Roller jewel”, làm cho bánh xe cân bằng xoay theo chiều kim đồng hồ. Âm thanh tích tắc thực tế bạn nghe thấy là hai viên Roller jewel (đá quý hình chữ nhật nằm ở hai bên của Pallet Fork) tương tác với các răng có hình dạng độc đáo của bánh xe gai hệ thống bánh răng truyền động.

C. Escape Wheel: Bánh xe gai thuộc Bộ thoát đồng hồ, có công dụng truyền năng lượng đến Pallet Fork. Răng của nó được tạo hình theo cách mà mỗi lần đồng hồ tích tắc, Pallet Fork thay đổi hướng và cho phép bánh xe gai chuyển động một giá trị xoay của răng.

D. Gear Train: Hệ thống bánh răng truyền động, dùng để truyền lực dẫn động từ hộp cót (barrel) tới bánh xe gai. Tất cả bánh xe đều được khớp với bánh răng truyền tương ứng.

E. Jewels/Jewel Settings: Được gọi là chân kính được là từ ngọc, đá quý, v.v, có màu hồng đỏ bóng bẩy trong suốt. Không phải đồng hồ nào cũng có chân kính, nhiều đồng hồ có số lượng chân kính khác nhau và chân kính có các dạng khác nhau, nhưng hầu hết các chân kính đóng vai trò là vòng bi mà bánh răng quay xung quanh. Chân kính được làm từ các loại vật liệu có độ cứng cao như ruby ​​hoặc sapphire, ít bị mài mòn có tác dụng chủ yếu là giảm ma sát để tăng độ bền cho bộ máy đồng hồ. Một chiếc đồng hồ lên dây cót thủ công, không có biến chứng thường có 17 viên ngọc.

F. Regulator: Bộ điều chỉnh được đặt trên đỉnh của cầu nối cân bằng và có thể được điều chỉnh để thực hiện các thay đổi nhỏ trong việc giữ thời gian của đồng hồ. Bộ điều chỉnh được gắn vào dây cót và tác dụng giữ thời gian bằng cách rút ngắn hoặc kéo dài dây cót.

J. Balance Bridge hay Balance Cock: Đây là cầu nối cân bằng giữ ổ bi dưới cùng cho bánh xe cân bằng.

H. Bridges: Cầu nối là một tấm bằng kim loại, nối với khung nền để giữ cố định các bộ phận rời bằng các chốt hay vít. Giữa cầu nối và khung là các bánh xe và các bộ phận hoạt động.

I. Barrel/Mainspring: Thùng cót chứa dây cót là bộ phận cung cấp năng lượng cho đồng hồ hoạt động. Dây cót được quấn xung quanh một arbor nằm bên trong thùng cót, được kết nối với thiết bị chúng ta nhìn thấy ở dưới cùng của bộ máy.

J. Winding Wheel: Bánh xe lên dây được kết nối các bộ phận lên dây với cót. Bánh xe này sẽ quay khi bạn lên dây cót cho đồng hồ.

Hình ảnh một bộ máy đồng hồ được tháo rời hoàn toàn